Με τη Μεγάλη Βδομάδα να έχει σχεδόν φτάσει, επέλεξα ως ταινία της εβδομάδας την ταινία Ben-Hur. Η ταινία αυτή γυρίστηκε το 1959 και θεωρείται έως και σήμερα μια από τις καλύτερες και πιο ακριβές παραγωγές του παγκόσμιου κινηματογράφου. Πρωταγωνιστούν οι Charlton Heston, Stephen Boyd, Jack Hawkins σε σκηνοθεσία του William Wyler. Η ταινία είναι βασισμένη στο βιβλίο Ben-Hur : A Tale of the Christ, το οποίο γράφτηκε το 1880 από τον Lew Wallace και έκανε πρεμιέρα στο Loew's State Theatre στη Νέα Υόρκη στις 18 Νοεμβρίου 1959.
Υπόθεση : Η ιστορία ξεκινά με τη γέννηση του Ιησού Χριστού. Τα γεγονότα που θα ακολουθήσουν χρονικά καλύπτουν τα 33 χρόνια που έζησε ο Χριστός. 26 χρόνια μετά τη γέννησή Του, στην Ιουδαία, με την αλλαγή του Ρωμαίου κυβερνήτη της περιοχής, φτάνει στη Ιερουσαλήμ ο Messala ( Boyd ) ως αρχηγός της Ρωμαϊκής φρουράς. Στην πόλη κατοικεί ο Ιουδαίος πρίγκηπας Judas Ben-Hur ( Heston ). Ο Judah και ο Messala ήταν παιδικοί φίλοι και αρχικά χαίρονται για την επανασύνδεσή τους. Σύντομα, όμως, οι διαφορετικές πολιτικές τους θέσεις θα επιφέρουν ρήξη στις σχέσεις τους. Ο Messala πιστεύει στο μεγαλείο της Ρώμης, ενώ ο Judah είναι αφοσιωμένος στην πίστη του και τους Ιουδαίους. Ο Messala τον προειδοποιεί ότι δεν θα ανεχθεί καμιά εξέγερση και εξοργίζεται, όταν ο Judah αρνείται να του πει τα ονόματα Ιουδαίων που αντιτίθενται στη Ρωμαϊκή κυριαρχία. Στο σπίτι του Judah, έχουν φτάσει ο έμπιστος υπηρέτης της οικογένειας Simonides με την κόρη του Esther. Ο Judah ως γαμήλιο δώρο θα της χαρίσει την ελευθερία της και θα διαπιστώσουν ότι τρέφουν αισθήματα ο ένας για τον άλλο. Ωστόσο, πριν προλάβουν να κάνουν το οτιδήποτε, κάτι τρομερό θα συμβεί. Κατά την άφιξη του κυβερνήτη Valerius Gratus, ο Judah με την μητέρα του και την αδερφή του παρακολουθούν από την οροφή του σπιτιού τους την παρέλαση προς τιμή του. Ξαφνικά, ένα κεραμίδι θα ξεκολλήσει από την οροφή, θα ξαφνιάσει το άλογο του κυβερνήτη, με αποτέλεσμα να τον πετάξει κάτω και παραλίγο να τον σκοτώσει. Ο Messala, παρόλο ότι γνωρίζει ότι πρόκειται για ατύχημα, θα καταδικάσει τον Judah ως σκλάβο στις γαλέρες προς παραδειγματισμό και θα φυλακίσει τη μάνα και την αδερφή του. Στο δρόμο προς τη θάλασσα, κατά την άφιξη του με τους υπόλοιπους σκλάβους στη Ναζαρέτ , οι φρουροί δεν θα τον αφήσουν να πιει νερό, ωστόσο ένας 26χρονος ξυλουργός θα του προσφέρει. 3 χρόνια μετά από αυτό το συμβάν, ο Judah βρίσκεται ακόμη ως σκλάβος στις γαλέρες. Ο διοικητής του στόλου Quintus Arrius ( Hawkins ) θα προσέξει την πειθαρχία και την αποφασιστικότητα του Judah και σε μια επερχόμενη σύρραξη με πειρατές θα διατάξει να ξεκλειδώσουν τις αλυσίδες του. Η γαλέρα του Arrius θα βυθιστεί, αλλά ο Judah θα του σώσει τη ζωή. Oι Ρωμαίοι θα κερδίσουν τη ναυμαχία αυτή και ο Arrius θα γυρίσει με μεγάλες τιμές στη Ρώμη, με τον Judah στο πλευρό του. Θα του δοθεί χάρη και o Arrius θα τον πάρει ως θετό γιο του. Όντας ελεύθερος ξανά, ο Judah θα μάθει το ρωμαϊκό τρόπο ζωής και θα γίνει πρωταθλητής στις αρματοδρομίες. Ωστόσο, δεν έχει ξεχάσει αυτά που τον οδήγησαν στη Ρώμη και αποφασίζει να γυρίσει στην Ιουδαία για να εκδικηθεί. Εκεί, ο Πόντιος Πιλάτος διοργανώνει αγώνες, στους οποίους, όπως μαθαίνει ο Judah, θα συμμετάσχει και ο Μessala, ο οποίος θεωρείται ο καλύτερος στην περιοχή. Στον βίαιο και επικίνδυνο αγώνα που θα ακολουθήσει, ο Messala, στην προσπάθεια του να ανατρέψει το άρμα του Judah, θα τραυματιστεί θανάσιμα. Όταν ο Judah θα πάει κοντά του, λίγο πριν πεθάνει και τον ρωτήσει για τη μητέρα του και την αδερφή του, ο Messala θα του πει να ψάξει στην Κοιλάδα των Λεπρών, αν μπορέσει να τις αναγνωρίσει. Ο Judah θα γυρίσει στο σπίτι του, όπου θα βρει την Esther. H Esther πηγαίνει κρυφά στην Κοιλάδα των Λεπρών, καθώς η μάνα του Judah της έχει ζητήσει να μην τον αφήσει να δει εκείνη και την αδερφή του έτσι. Η Esther θα πει στον Judah για το Χριστό, για την ομιλία του και για το θαύμα με το ψωμί και τα ψάρια, χωρίς όμως να τον ηρεμήσει ή να τον κάνει να νιώσει καλύτερα. Ο Judah θα την ακολουθήσει κρυφά μια μέρα και θα ξανασυναντήσει την οικογένεια, γεμάτος θλίψη και οργή γι αυτό που τους συνέβη. Η αδερφή του είναι πολύ άρρωστη και έτσι , θα αποφασίσουν με την Esther να πάνε και τις δύο στο Χριστό. Ωστόσο, δεν θα μπορέσουν να τον συναντήσουν, καθώς έχει ήδη συλληφθεί και δικάζεται. Κατά την πορεία Του προς το Γολγοθά, o Judah θα αναγνωρίσει ΄στο πρόσωπό Του τον ξυλουργό που του είχε προσφέρει νερό και θα προσπαθήσει να κάνει το ίδιο, με τους φρουρούς να τον απωθούν τελικά. Μαζί με την οικογένειά του και την Esther, θα παρακολουθήσουν την Σταύρωση. Καθώς ο Χριστός πεθαίνει και αρχίζει καταρρακτώδης βροχή, η μητέρα και η αδερφή του Judah θα θεραπευτούν, καθώς και όλος ο θυμός και η λύπη από την ψυχή και την καρδιά του Judah.
Όπως ανέφερα και στον πρόλογο, πρόκειται για μια από τις καλύτερες και πιο ακριβές παραγωγές που έχουν ποτέ γυριστεί. Ωστόσο, δεν ήταν η πρώτη κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου. Η πρώτη μεταφορά έγινε με τη 15λεπτη εκδοχή του 1907 με τον τίτλο Ben-Hur, ενώ η δεύτερη έγινε το 1925 με τον τίτλο Ben-Hur : A Tale of the Christ και θεωρείται μια από τις καλύτερες ταινίες του βωβού κινηματογράφου. Τόσο η ταινία του 1925, όσο και αυτή του 1959 προήλθαν από την ίδια εταιρεία παραγωγής την MGM. H συγκεκριμένη εταιρεία ξόδεψε 15 εκατομμύρια δολάρια για την ταινία του 1959, παίρνοντας ένα μεγάλο ρίσκο, αφού βρισκόταν στα όρια της χρεωκοπίας. Το ρίσκο έπιασε , αποφέροντας κέρδη ύψους 75 εκατομμυρίων δολαρίων. Τα γυρίσματα της ταινίας, τα οποία διηρκέσαν 9 μήνες, έγιναν έξω από τη Ρώμη στα Cinecittà Studios και συνολικά χρησιμοποιήθηκαν περίπου 300 διαφορετικά σκηνικά για τα γυρίσματα, με το πιο εντυπωσιακό αυτό που χρησιμοποιήθηκε για τα γυρίσματα της αρματοδρομίας (θεωρείται μέχρι σήμερα μια από τις καλύτερες σκηνές δράσης σε ταινία), το οποίο παραμένει μέχρι σήμερα το μεγαλύτερο εξωτερικό σκηνικό που έχει στηθεί.
Όσον αφορά το σκηνοθέτη William Wyler, αμφισβητήθηκε από πολλούς, συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού του, για το αν θα ήταν σε θέση να γυρίσει μια τέτοια ταινία. Ωστόσο, προφανώς τα κατάφερε. Είχε ήδη κερδίσει δύο Όσκαρ Καλύτερης Σκηνοθεσίας για τις ταινίες Mrs Miniver (1942) και The Best Years of Our Lives (1946) (είχε άλλες 8 υποψηφιότητες για το ίδιο βραβείο )και είχε σκηνοθετήσει ταινίες όπως Wuthering Heights (1939), The Letter (1940), The Heiress (1949), Detective Story (1951), Roman Holiday (1953).
Όσον αφορά τους ηθοποιούς:
- Ο Charlton Heston μέχρι τότε είχε πρωταγωνιστήσει σε ταινίες όπως The Ten Commandments (1956), Touch of Evil (1958), με το ρόλο του όμως ως Ben-Hur να τον κάνει παγκοσμίως γνωστό. Θα πρωταγωνιστήσει τα επόμενα χρόνια σε ταινίες όπως El Cid (1961), Planet of the Apes (1968-γυρίστηκε σε remake το 2001 με πρωταγωνιστή τον Mark Wahlberg), The Omega Man (1971-με βάση αυτή την ταινία γυρίστηκε η ταινία I Am Legend με πρωταγωνιστή τον Will Smith το 2007), ενώ συνολικά στην καριέρα κέρδισε 15 βραβεία, συμπεριλαμβανομένου ενός Όσκαρ και 16 υποψηφιότητες.
- O Stephen Boyd ερμήνευσε τον πρώτο σημαντικό του ρόλο στην ταινία The Man Who Never Was (1956), η οποία του απέφερε υποψηφιότητα για βραβείο BAFTA. Πέθανε σε ηλικία 46 ετών, έχοντας κερδίσει Χρυσή Σφαίρα, 1 ακόμη βραβείο και 2 υποψηφιότητες και έχοντας παίξει σε ταινίες όπως The Fall of the Roman Empire (1964), Genghis Khan (1965), The Bible : In the Beginning... (1966) .
- O Jack Hawkins είχε προταθεί για 4 βραβεία BAFTA, για ταινίες στις οποίες πρωταγωνίστησε πριν το Ben-Hur. Μετά από αυτή την ταινία έκανε σπουδαία τηλεοπτική καριέρα, κερδίζοντας μια υποψηφιότητα για για βραβείο Emmy.
Όσον αφορά τα βραβεία που κέρδισε αυτή η ταινία, είναι η πρώτη από τις 3 στην ιστορία του κινηματογράφου, που κέρδισε 11 Όσκαρ ( οι άλλες δύο είναι οι ταινίες Titanic (1997) και The Lord of the Rings : The Return of the King (2003)). Συγκεκριμένα, κέρδισε :
- Καλύτερης Ταινίας
- Καλύτερης Σκηνοθεσίας ( William Wyler )
- Α' Ανδρικού Ρόλου ( Charlton Heston )
- Β' Ανδρικού Ρόλου ( Hugh Griffith )
- Καλύτερου Ήχου
- Καλύτερης Μουσικής Επένδυσης
- Καλύτερου Μοντάζ
- Καλύτερων Ειδικών Εφέ
- Καλύτερης Έγχρωμης Φωτογραφίας
- Καλύτερων Κοστουμιών
- Καλύτερων Σκηνικών
ενώ είχε άλλη μια υποψηφιότητα Καλύτερου Διασκευασμένου Σεναρίου ( το βραβείο κέρδισε η ταινία Room at the Top). Συνολικά, η ταινία κέρδισε άλλα 17 βραβεία και 5 υποψηφιότητες.
Μερικά ακόμη ενδιαφέροντα στοιχεία:
- Για το ρόλο του Judah Ben-Hur, προτάθηκαν οι Burt Lancaster, Paul Newman και Rock Hudson.
- Για το ρόλο του Messala, προτάθηκαν οι Robert Ryan, Leslie Nielsen και Stewart Granger.
- Η ταινία έχει το πιο υψηλό ποσοστό στα βραβεία Όσκαρ, αφού ήταν υποψήφια σε 12 κατηγορίες και έχασε μόνο στη μία.
- Ο σκηνοθέτης William Wyler ήταν βοηθός σκηνοθέτη στη πρώτη μεταφορά του βιβλίου στη μεγάλη οθόνη από την MGM το 1925 και 34 χρόνια μετά, τη σκηνοθέτησε ο ίδιος.
- Πρόκειται για τη μόνη ταινία με θρησκευτικό χαρακτήρα, την οποία έχει εγκρίνει το Βατικανό.
- Η ταινία ανοίγει δείχνοντας τους 3 Μάγους στο δρόμο προς τη φάτνη που γεννήθηκε ο Χριστός. Ακριβώς η ίδια σκηνή είχε χρησιμοποιηθεί και στην ταινία του 1925.
- Η αρματοδρομία γυρίστηκε χωρίς ήχο. Ο ήχος προστέθηκε αργότερα στο μοντάζ.
- Πρόκειται για το πρώτο remake ταινίας, το οποίο κερδίζει Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας. Το ίδιο κατάφερε 47 χρόνια, το 2006, η ταινία The Departed του Martin Scorcese.
Η ταινία Ben-Hur πρόκειται για μια από τις πιο κλασικές της περιόδου του Πάσχα. Πρόκειται για ένα από τα αριστουργήματα του παγκόσμιου κινηματογράφου και αν δεν την έχετε δει, πρέπει οπωσδήποτε να τη δείτε, καθώς στις 3 ώρες και 32 λεπτά που διαρκεί προσφέρει ένα μοναδικό μίγμα ιστορίας, δράσης και θρησκείας, που ελάχιστες ταινίες μπορούν να προσφέρουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου